KPI’lar (Anahtar Performans Göstergeleri) ve KRI’lar (Anahtar Risk Göstergeleri), bir kuruluşun performansını ve risklerini ölçmek için kullanılan önemli metriklerdir. Her ikisi de kuruluşların hedeflerine ulaşmalarına ve riskleri yönetmelerine yardımcı olmak için stratejik planlamada önemli bir rol oynar. Sıklıkla birbirlerinin yerine kullanılsalar da aralarında önemli farklılıklar bulunur.
KPI Nedir?
KPI, Key Performance Indicator (Anahtar/Temel Performans Göstergesi) sözcüklerinin kısaltmasıdır. KPI, bir kuruluşun hedeflerine ulaşmak için gösterdiği performansı ölçmek için kullanılan bir metriktir. KPI’lar genellikle niceldir ve ölçülebilir, takip edilebilir, ulaşılabilir olmalıdır. Belirli hedeflere veya kıyaslama noktalarına göre ölçüm yapılmasını sağlayan KPI, kuruluşlara;
- Performansı ölçmek ve ilerlemeyi izleme,
- Hedeflere ulaşmak için yol haritası,
- Performans karşılaştırması ve rekabet avantajı elde edilmesi,
- Karar verme ve risk yönetimini destekleme
gibi faydalar sağlamaktadır. Kuruluşların KPI’lardan sağlayabileceği faydalar doğrultusunda KPI’lar türlere ayrılabilir.
- Finansal KPI’lar: Finansal performansını ölçen KPI’lardır. Gelir, kâr, nakit akışı ve maliyet gibi konularda kullanılır.
- Operasyonel KPI’lar: Bir kuruluşun operasyonel performansını ölçer. Müşteri memnuniyeti, teslimat süresi ve ürün kalitesi ölçümleri yapılabilir.
- Stratejik KPI’lar: Stratejik hedeflere ulaşmak için ilerlemeyi ölçer. Pazar payı, yeni ürün geliştirme ve müşteri kazanımı, stratejik KPI’lara örnektir.
KRI Nedir?
Key Risk Indicator (Anahtar Risk Göstergesi) sözcüklerinin kısaltması olan KRI, bir kuruluşu etkileyebilecek riskleri erkenden tespit etmek ve bunlara karşı önlem almak için bir çerçeve sağlar. Sağlanan çerçeve ile birlikte kuruluşlar;
- Potansiyel riskleri erkenden tespit,
- Risk toleransını azaltma,
- Risk yönetimi sürecini destekleme,
- Karar verme sürecini destekleme
gibi faydalar sağlarlar. Sağlanabilecek yararlar doğrultusunda KRI’lar, aynı KPI’larda olduğu gibi türlere ayrılabilir.
- Finansal KRI’lar: Finansal risklerinin ölçümünde kullanılırlar. Likidite riski, kredi riski ve piyasa riski gibi ölçümlerin yapılmasına yardımcı olurlar.
- Operasyonel KRI’lar: Operasyon risklerinin ölçümünde kullanılırlar. İş sürekliliği riski, bilgi güvenliği riski ve tedarik zinciri riskleri gibi risk ölçümleri yaparlar.
- Stratejik KRI’lar: Stratejik riskleri ölçerler. Rekabet riski, teknoloji riski ve Pazar riski gibi ölçümlerde kullanılırlar.
KPI ve KRI Arasındaki İlişki
KPI ve KRI, birbirini tamamlayan unsurlar olarak düşünülebilir. Kuruluşlar, performanslarını değerlendirmek için KPI’ları kullanırken aynı zamanda potansiyel riskleri ölçmek için KRI’lara da odaklanmalıdır. Örneğin, bir organizasyon müşteri memnuniyetini artırmak istiyorsa (KPI), aynı zamanda müşteri şikayetlerini ve geri bildirimleri izlemeli (KRI) ve olası itibar kayıplarını önceden önlemelidir.
KPI ve KRI’lar Arasındaki Bazı Benzerlikler ve Farklılıklar
Benzerlikler:
- Genellikle yüzdeler, oranlar veya para birimi cinsinden ifade edilir.
- Nicel, ölçülebilir, takip edilebilir, ulaşılabilir değerlerdir.
Farklılıklar:
- KPI’lar olumlu şeyleri ölçer, KRI’lar ise olumsuz şeyleri ölçer.
- KPI’lar bir işletmenin hedeflerine ulaşma düzeyini ölçerken, KRI’lar bir kuruluşun hedeflerine ulaşma yeteneğini etkileyebilecek riskleri ölçer.
- KPI’lar genellikle KRI’lardan daha spesifiktir.
KPI ve KRI, bir organizasyonun sağlıklı bir şekilde büyümesi ve sürdürülebilirliği için hayati öneme sahiptir. Doğru KPI’lar seçilerek ve etkili bir şekilde kullanılarak işletmeler, stratejik hedeflerine ulaşma yolunda önemli adımlar atabilir. Aynı zamanda, potansiyel riskleri belirlemek ve yönetmek için KRI’lar da organizasyonun gelecekteki başarısı için kritik bir rol oynar. İyi tasarlanmış bir KPI ve KRI stratejisi, işletmelerin rekabet avantajını artırabilir ve değişen pazar koşullarına daha etkili bir şekilde uyum sağlamalarına yardımcı olabilir.
KAYNAKÇA
What Are Your KPIs Really Measuring? (Harvard Business Review)
https://hbr.org/2020/09/what-are-your-kpis-really-measuring
Integrating KRIs and KPIs for Effective Technology Risk Management (ISACA)
